Od interfejsu mózg-komputer po genetyczne podstawy autyzmu – zapraszamy na Neuronusa
31 stycznia 2024, 09:19Zapraszamy na kolejne wyjątkowe spotkanie młodych naukowców, 13. edycję Neuronus Neuroscience Forum. To wyjątkowe wydarzenie, organizowane przez studentów UJ, od lat gromadzi naukowców z całego świata. Neuronus jest jedną z najważniejszych w Europie konferencji poświęconych neuronauce. Celem organizatorów jest zapewnienie badaczom możliwości podzielenia się odkryciami i wiedzą oraz nawiązanie kontaktów pomiędzy specjalistami z różnych dziedzin neurobiologii.
Tworzony od 90 lat Polski Słownik Biograficzny będzie miał drugą serię
29 stycznia 2024, 16:39Jeden z największych i najważniejszych projektów naukowych polskiej humanistyki, Polski Słownik Biograficzny (PSB), ukazuje się od 1935 roku. Pracują nad nim naukowcy z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Przez ostatnich 90 lat pracowało przy nim ponad 4000 specjalistów z kraju i zagranicy. Od 2022 roku tworzona jest lista haseł, które znajdą się w serii uzupełniającej słownika. Projekt zbliża się do końca, a na liście znajdzie się 30 tysięcy haseł.
Pierwsza ciąża nosorożca metodą transferu zarodka. Może uratować gatunek skazany na zagładę
25 stycznia 2024, 12:37Międzynarodowe konsorcjum naukowców i obrońców przyrody, BioRescue, poinformowało o doprowadzeniu do pierwszej w historii ciąży u nosorożca metodą transferu zarodka. Daje to nadzieję na ocalenie skazanego na wymarcie białego nosorożca północnego. Ludzie wytępili ten gatunek i na świecie pozostały tylko dwie samice – Najin i jej córka Fatu – pilnowane dzień i noc w Ol Pejeta Conservancy w Kenii. Przed sześciu laty informowaliśmy o śmierci Sudana, ostatniego na Ziemi samca nosorożca białego północnego.
Kobiety latami czekają na diagnozę endometriozy, bo system ignoruje ich chorobę
23 stycznia 2024, 12:19Diagnostyka endometriozy, wyniszczającej organizm i życie choroby, która może być odpowiedzialna nawet za około 47% przypadków niepłodności wśród kobiet, zajmuje całe lata. Na to opóźnienie ma wpływ zarówno brak wiedzy medycznej, rozpowszechnione mity, jak i lekceważenie choroby przez systemy opieki zdrowotnej. O opóźnieniach w diagnostyce wiadomo nie od dzisiaj, jednak nie prowadzono szerzej zakrojonej analizy problemu
Udało się zaobserwować rozpad fałszywej próżni
23 stycznia 2024, 09:27Podczas eksperymentu przeprowadzonego we Włoszech po raz pierwszy uzyskano dowód na istnienie rozpadu fałszywej próżni. W teorii pola kwantowego mamy do czynienia z przestrzenią, która wykazuje właściwości próżni, ale jest niestabilny, może przejść do stanu o niższym poziomie energii, do próżni prawdziwej. Teoria inflacji mówi zresztą, że w stanie próżni fałszywej znajdował się kiedyś wszechświat, jednak się rozpadł, co skutkowało ekspansją i uzyskaniem masy przez cząstki elementarne.
Tajemniczy obiekt w układzie podwójnym może być czymś, czego astronomowie szukali od dawna
19 stycznia 2024, 13:01W gromadzie kulistej NGC 1851 astronomowie zauważyli niespotykany układ podwójny, którego natury nie potrafią wyjaśnić. Przynajmniej jeden jego elementów jest prawdopodobnie pozostałością – chociaż nie bezpośrednio – masywnej gwiazdy, która zakończyła życie jako supernowa. Naukowcy przyjrzeli się nietypowemu układowi za pomocą radioteleskopu MeerKAT z Południowej Afryki i detektorów którymi dysponuje Instytut Radioastronomii im. Maxa Plancka. Odkryli słabe impulsy, dzięki którym odkryli naturę jednego z obiektów układu.
Skąd się biorą wielokrotne układy gwiazd? Mamy pierwsze obserwacje ich powstawania
18 stycznia 2024, 16:41Ponad 80% gwiazd o masie większej od Słońca istnieje w układach podwójnych lub wielokrotnych. Kluczowe pytanie, na które od dawna usiłowali odpowiedzieć astronomowie brzmiało, czy gwiazdy te narodziły się w takich układach, czy też powstały osobno i z czasem zbliżyły się do siebie, tworząc układy. Dotychczas przeprowadzane symulacje komputerowe pokazywały, że gwiazdy już rodzą się w układach wielokrotnych. Jednak astronomowie chcieli przekonać się, jak jest naprawdę. Ostatnie obserwacje za pomocą teleskopu ALMA pozwoliły w końcu rozwiązać tę zagadkę.
Naukowcy z Białegostoku informują, że testowana przez nich folia rzeczywiście ratuje życie ptaków
17 stycznia 2024, 16:47Pół roku temu informowaliśmy, że Uniwersytet w Białymstoku, we współpracy z Fundacją Szklane Pułapki, austriacką organizacją BirdShades i firmą Unidevelopment SA rozpoczął testy folii mającej chronić ptaki przed śmiertelnymi zderzeniami ze szklanymi powierzchniami. W ramach testów niewidoczną dla człowieka folią pokryto 300 m2 szklanych ścian budynku na uniwersyteckim kampusie. Folia zawiera regularnie powtarzający się wzór widoczny w ultrafiolecie, który odbierają ptasie oczy. Teraz, po kilku miesiącach testów, nadeszła świetna wiadomość – folia działa.
Chatbot Google'a stawia diagnozy lepiej niż lekarze i jest bardziej empatyczny
16 stycznia 2024, 11:24Google twierdzi, że opracowało system sztucznej inteligencji oparty na dużym modelu językowym, który dokładniej niż lekarz podstawowej opieki zdrowotnej diagnozuje choroby układu oddechowego i krążenia. Podczas konwersacji z pacjentem model zebrał podobną ilość informacji, co lekarz, a lepiej wypadł w kwestii okazywania empatii. Artykuł opisujący system oraz jego osiągnięcia opublikowano w arXiv i nie został on jeszcze zrecenzowany.
Kultury prekolumbijskie i hiszpańscy kolonizatorzy zanieczyścili Antarktydę metalami ciężkimi
12 stycznia 2024, 17:44Ludzie zanieczyszczali środowisko metalami ciężkimi na długo przed epoką przemysłową. Badania takie są prowadzone przede wszystkim dla półkuli północnej i dowiedzieliśmy się z nich o zanieczyszczeniach powodowanych przez starożytny Rzym czy o wpływie wydarzeń politycznych w średniowiecznej Anglii na stan zanieczyszczeń. Teraz podobne badania przeprowadzono dla Półkuli Południowej i w lodach Antarktydy znaleziono ślady zanieczyszczeń generowanych przez rdzenne kultury Ameryki Południowej oraz hiszpańskie kolonie.
